Oedeem is een ophoping van vocht in het lichaam. Het kan om één onderbeen of een hele arm gaan, de romp of het hoofd en hals gebied. Het kan ook bestaan in meerdere regio´s tezamen.

Als er sprake is van oedeem in één been of arm wordt dat meestal veroorzaakt door obstructie van de afvoer van het vocht, bijvoorbeeld na operaties of bij aangeboren afwijkingen aan het lymfestelsel. Ook is trombose soms een oorzaak van oedeem, dan is een bloedvat verstopt met een stolsel en kan ook het weefselvocht niet normaal worden afgevoerd. Ook een trauma kan oedeem veroorzaken. Eiwitten die bij weefselschade vrijkomen trekken vocht aan. Hierdoor ontstaat de bekende bult bij stoten en een blauwe plek. Natuurlijk is een kleine bult niet meteen een behandelindicatie. Maar fors oedeem in bijvoorbeeld een gebroken onderbeen kan heel veel problemen veroorzaken en dient zeker behandeld te worden. Dit gebeurt meestal al direct in het ziekenhuis maar kan ook pas gaan optreden als mensen met bijvoorbeeld gips weer thuis zijn. Bij fors oedeem na een zwaar trauma is het zaak om niet af te wachten maar direct medische hulp in te schakelen.

Oedeem kan ook veroorzaakt worden door medicijnen als corticosteroïden. Of het wordt veroorzaakt doordat het lichaam het vocht niet kwijt kan. Dan is er iets mis met de vocht huishouding of werken de nieren niet goed. Meestal is er dan sprake van oedeem in het hele lichaam of een groot deel van de romp en benen tezamen.

Bij oedeem zit er teveel vocht tussen de cellen van het weefsel. Dit zorgt voor zwelling en een knellend gevoel of een gevoel van zwaarte van de arm of het been. Oedeem is een teken dat er iets niet in orde is. Daarom raden wij iedereen aan die plots last heeft van oedeem om hiermee langs een deskundige te gaan als de huisarts of uw fysiotherapeut.

Zodra duidelijk is wat de oorzaak is van het oedeem kan er zo mogelijk een behandeling worden gestart. Het kan gaan om vochtafdrijvende medicijnen, bijvoorbeeld bij een situatie als slecht werkende nieren. Het kan ook gaan om een behandeling met manuele lymfedrainage of compressie therapie (zoals bandages of elastische kousen) bij een daarvoor opgeleide en bevoegde fysiotherapeut.

© G.L. Kelderman MSc, Ft